Các chương trình quảng cáo thường có nhiều slogan gắn liền với các sản phẩm hoặc thương hiệu doanh nghiệp như: “Luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu” của hãng Prudential, “Nâng niu bàn chân Việt” của hãng giày dép Biti's, “Hãy nói theo cách của bạn” của Viettel... Những câu ấy gợi cho người đọc, người nghe sự tò mò. Với mục đích làm cho khách hàng “để mắt” hay lưu giữ hình ảnh sản phẩm trong tiềm thức, các doanh nghiệp đã phải trả hàng chục ngàn đôla cho những câu slogan “độc”.
 |
| Một buổi làm việc của các copywrite |
Anh Trần Hữu Tấn (sáu năm làm copywriter), hiện đang làm việc tại một công ty của Đài Loan nói: Copywriter được trả thù lao để sản phẩm mà họ giới thiệu phải được nhiều người biết đến, đồng thời thông tin đó phải có sức lan tỏa rộng. Lương của nghề này khá cao, nếu giỏi có thể lên tới vài ngàn đôla một tháng. Tuy nhiên, để đạt được mức lương đó không dễ. Tùy theo yêu cầu của dự án mà copywriter có những cách thu thập thông tin khác nhau. Ví dụ, viết slogan một công ty chuyên về sản phẩm trị bệnh phụ khoa, người viết phải gặp bệnh nhân, bác sĩ, tìm tư liệu… mới có thể tạo ra những ý tưởng quảng cáo cũng như những slogan thật “đắt”.
Phần lớn thời gian làm việc của copywriter chuyên nghiệp là đi tìm ý tưởng lạ, độc đáo và hiệu quả để quảng cáo sản phẩm. Tuy nhiên, viết lời chỉ là một khâu của một sản phẩm quảng cáo nên cần phải có sự phối hợp làm việc theo nhóm. Ông Đỗ Kim Dũng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đào tạo quảng cáo Việt Nam, cho rằng để viết lời quảng cáo có giá trị phải trải qua cả một quá trình làm việc nỗ lực. Chẳng hạn, để quảng cáo cho nước khoáng Thạch Bích có nhiều dưỡng chất khác hẳn với nước tinh khiết, ông Dũng và các đồng sự phải mất bốn tháng ra tận nhà máy ở Quảng Ngãi tìm hiểu quá trình khai thác mỏ nước khoáng ngầm. Đồng thời, nhóm phải nghiên cứu các tư liệu trong và ngoài nước về quá trình hình thành các mạch khoáng ngầm trong tự nhiên, để kể nên một “câu chuyện tuyệt vời về sự hình thành của nước trong tự nhiên”. Câu “Nước khoáng thiên nhiên Thạch Bích - Quà tặng vô giá của thời gian” đã được hãng Thạch Bích chọn làm slogan.
Ông Nguyễn Cao Đô - Giám đốc sáng tạo thuộc Công ty Thuyền Đông Dương (TP.HCM) cho biết, ở nước ta hiện nay có khoảng 5.000 công ty quảng cáo, trung bình một công ty có khoảng 15 người. Tuy nhiên, đội ngũ copywriter lại không nhiều và đa số khó trụ vững ở các công ty nước ngoài bởi đòi hỏi của họ rất cao. Trong những năm tới, đây sẽ là nghề thu hút nhiều người, khi có nhiều ngành nghề phát triển, trong đó có nghề quảng cáo. Copywriter bán những giá trị sáng tạo mang tính vô hình nên cũng khá “kén người”. Do vậy, số lượng copywriter dù tăng nhanh so với trước đây song vẫn còn quá ít so với nhu cầu ngày càng lớn của ngành quảng cáo.
Bà Hà Huệ Chi - Giám đốc Marketing, trang web tuyển dụng và việc làm VietnamWorks cho biết: Nhu cầu tuyển dụng cho ngành quảng cáo trên VietnamWorks trong tháng 2/2012 đứng trong top 10. Tuy nhiên, do đặc thù của ngành, khi có nhu cầu tuyển dụng, các công ty quảng cáo thường tìm kiếm trong mạng lưới của họ trước; do đó, kênh trực tuyến không phản ánh hết nhu cầu tuyển dụng thật sự. Áp lực công việc trong ngành quảng cáo khá cao, chính vì vậy, công việc này thật sự là một thách thức đối với những phụ nữ đã có gia đình và con cái. Tuy nhiên, copywriter có thể làm việc cá nhân hay từng nhóm độc lập, thường là kiêm nhiệm nhiều bộ phận ở các công ty quảng cáo, các công ty PR, các phòng quảng cáo của những doanh nghiệp, cơ quan báo đài...
Việt Nam chưa có trường lớp đào tạo chuyên sâu copywriter mà chỉ có những khóa ngắn hạn nên ngành quảng cáo vẫn thiếu nguồn nhân lực cho ngành này. Hiện nay, các copywriter phần lớn tốt nghiệp từ nhiều ngành khác nhau như báo chí, ngữ văn, thương mại, kinh tế… song đòi hỏi chung nhất là phải có nền tảng về ngôn ngữ, có óc sáng tạo và kiến thức xã hội. Những copywriter thành công, ngoài những phẩm chất kể trên, còn có tố chất hài hước, cần cù làm việc, khả năng quan sát, nhạy bén, tinh tế, đặc biệt là sự tò mò. Vì thế, theo các chuyên gia tư vấn, khi đã quyết định trở thành copywriter, các bạn trẻ nên tận dụng trau dồi kiến thức cơ bản thông qua các khóa học ngắn hạn về chuyên ngành quảng cáo.
Tại TP.HCM, các khóa đào tạo copywriter thường được Khoa Thương mại - du lịch - marketing (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM) và Công ty truyền thông tiếp thị (Vietnam Marcom) phối hợp tổ chức. Ngoài ra, Viện Nghiên cứu đào tạo quảng cáo Việt Nam cũng thường xuyên tổ chức các chương trình đào tạo về quảng cáo, truyền thông cơ bản đến các khóa nghiệp vụ chuyên sâu (trong đó có chuyên ngành copywriter).
